Boekreview: waarom Geweten over Gaza ook over duurzaamheid gaat
Alfred Slomp
20 augustus 2025
Hoort een boekbespreking over Israël en Gaza wel thuis op een platform over duurzaamheid? Wat ons betreft zeker wel. Hoewel we graag tips geven en boeken bespreken over de vraag hoe we onze ecologische voetafdruk kunnen verkleinen, willen we ook aandacht besteden aan de vraag hoe we met elkaar kunnen werken aan de broodnodige systeemverandering. Het geweld van Israël in Gaza staat namelijk niet zomaar op zichzelf. En precies dat wordt in het boek Geweten haarscherp (en pijnlijk) uitgelegd. Het boek is een aanrader voor iedereen die wil begrijpen hoe ingrijpend het onrecht in Gaza is en welke verantwoordelijkheid Europa daar vanuit het verleden in draagt.
‘Het boek Geweten heeft mij laten zien hoe de gevolgen van ons Europese koloniale verleden ook in Israël en Gaza tot de dag van vandaag voelbaar zijn. Na het lezen van dit boek heb je niet alleen een beter beeld van de omvang van de tragedie in Gaza, maar begrijp je ook beter hoe ons pijnlijke verleden nog altijd doorwerkt in het heden.’ – Alfred Slomp
Een Jood die kritisch is op Israël
Maurits de Bruijn (1984) is redacteur bij Mister Motley, een kunsttijdschrift. Daarnaast maakte hij de podcast En niemand bleef onaangeraakt. Eerder schreef hij boeken als de roman Man maakt stuk en non-fictieboek Ook mijn holocaust. Maurits publiceert regelmatig opiniestukken en heeft als Jood een prominente stem in het publieke debat over Israël en Palestina.
De toekomst heeft een lang verleden
De toekomst heeft een lang verleden, zo luidt een Joodse spreuk. In Geweten maakt Maurits de Bruijn duidelijk dat dit ook – of vooral – voor Israël en Gaza geldt. Het geweld in Gaza begon namelijk niet na de vreselijke aanslag van Hamas op 7 oktober. Evenmin begon het geweld na de eerste of tweede intifada, of na de Libanonoorlog uit de jaren tachtig. Nee, het onrecht in Israël begon ver voor de oprichting van de Israëlische staat. Namelijk eind 19e, begin 20e eeuw, toen het land een kolonie was van respectievelijk Duitsland en Engeland. Net als in landen als Pakistan, Irak, Congo en Soedan zijn de gevolgen van ons koloniale verleden ook in Israël tot de dag van vandaag zichtbaar. Het is een confronterende waarheid die ons tot bezinning en reflectie zou moeten nopen.
Geen tranen of compassie
Geweten gaat je niet in de koude kleren zitten. De scène die mij het meeste raakte, was gek genoeg bij lange na niet het meest gruwelijke verhaal uit het boek. Wel toonde het mij de mate van de onderdrukking van de Palestijnen. Het ging over een ex IDF-soldaat die Maurits vertelde hoe hij tijdens een training (!) in de nacht een Palestijns huis moest binnenvallen om er een legerpost van te maken. Het moment dat de ex-soldaat in volle legeruitrusting en met bivakmuts op de slaapkamer van een tienjarig jongetje binnenviel en deze in doodsangst in zijn bed plaste, zag hij de waanzin van het geweld in. Toch vertellen de Palestijnen hem niet om compassie te hebben, of om met ze mee te huilen. Daar hebben ze niets aan en de Bruijn legt uit dat compassie kan verdwijnen. Palestijnen hebben dan ook geen recht op meeleven, maar op rechtvaardigheid.
Ben je geïnteresseerd geraakt? Het boek Geweten zal je beter doen begrijpen hoe diep het onrecht in Gaza is – en hoezeer wij daar helaas mee verbonden zijn. Wil je Alfred dit boek persoonlijk horen bespreken? Luister dan naar aflevering 75 van de podcast Groene Mafkezen!
Meer boekentips?
- Boek review: Niemand wil ze hebben
- Waarom iedereen altijd gelijk heeft, boek review
- Boek review: Wat je wél kunt doen
In dit artikel staan affiliate links. Als je via één van deze links een aankoop doet, ontvangt DuurzameKeuzes een (meestal kleine) commissie van de verkoper, terwijl het jou niets extra kost.
Schrijf je in voor de DuurzameKeuzes nieuwsbrief!
Ontvang duurzame tips, heerlijke recepten en exclusief winacties direct in jouw inbox.
Mis niks meer van DuurzameKeuzes.com!
Volg ons op alle sociale media.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!