10 duurzame tuin tips voor de herfst: maak je tuin klaar voor de winter!
Mascha Bongenaar
29 september 2025
De herfst is hét moment om je tuin klaar te maken voor de komende winter én alvast te denken aan het nieuwe groeiseizoen. Een herfst tuin vraagt om andere aandacht dan in de lente of zomer. Het is de tijd van loslaten, opruimen en voorbereiden. Door kleine, bewuste keuzes te maken, maak je een groot verschil voor de natuur én geniet je van een tuin die barst van leven. Ontdek onze 10 duurzame tips voor een gezonde, groene en biodiverse herfst tuin.
1. Laat bladeren liggen als natuurlijke bodembedekking
Bladeren zijn goud waard in de herfst tuin. In plaats van alles weg te harken, kun je een deel juist laten liggen. Ze vormen een natuurlijke mulchlaag die de bodem beschermt, vocht vasthoudt en wormen en insecten voedt. Alleen op je gazon en paden kun je ze beter weghalen om verstikking en gladheid te voorkomen.
2. Composteer je tuinafval
In plaats van je tuinafval weg te gooien, kun je dit organisch materiaal composteren. Bladeren, grasresten, en snoeiafval vormen namelijk een perfecte basis voor compost. Met een composthoop, compostbak of wormenhotel in je herfst tuin maak je met je eigen afval de perfecte compost. In de lente kun je de rijpe compost gebruiken om je bodem te verrijken met voedzame organische stof. Dit vermindert je GFT afval, wat afgevoerd moet worden, en zorgt voor een gezonde duurzame tuin.
3. Plant vaste planten en heester
Het wordt vaak vergeten, maar de herfst is het ideale moment voor het planten van nieuwe planten en heesters. De aarde is nog warm door de zomer, waardoor wortels zich snel thuis voelen in je tuin. Bovendien is het niet meer te warm, waardoor planten zich goed kunnen ontwikkelen in je herfst tuin. Kies voor een duurzame tuin voor inheemse soorten, die minder onderhoud nodig hebben en bestand zijn tegen lokale omstandigheden.
4. Plant biologische bloembollen
Wil je in het voorjaar genieten van een kleurrijke en duurzame tuin? Plant dan in de herfst biologische bloembollen. Deze bollen zijn geteeld zonder chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest, waardoor ze beter zijn voor de bodem én voor insecten zoals bijen en vlinders. Populaire keuzes zijn tulpen, narcissen, krokussen en blauwe druifjes. Plant ze tussen september en november, ongeveer drie keer zo diep als de bol hoog is. Zo zorg je dat je herfst tuin in het voorjaar natuurlijk tot bloei komt en tegelijk de biodiversiteit ondersteunt.
5. Zaai groenbemesters en oogst herfstgroenten
Heb je een moestuin? Dan is de herfst hét moment om slim vooruit te werken. Als je nu groenbemesters zaait zoals klaver, mosterd of wikke, bedekken die de grond en voorkomen daarmee uitspoeling van voedingsstoffen en verbeteren bovendien de bodemstructuur. Daarnaast kun je volop genieten van herfstgroenten zoals boerenkool, spruiten, pastinaak, pompoen en winterwortels. Die zijn vaak zelfs extra smaakvol na de eerste kou. Ook kun je nog nieuwe gewassen zaaien of planten, zoals veldsla, winterpostelein en spinazie. Daarnaast is dit hét moment om zaden te oogsten van kruiden, bonen of bloemen die zijn uitgebloeid. Laat de planten goed indrogen, verzamel de zaden en bewaar ze droog en koel in bijvoorbeeld een papieren zakje of glazen pot. Zo heb je volgend voorjaar je eigen biologische zaaigoed uit de herfst tuin, waarmee je kosten bespaart en circulair tuiniert.
6. Help vogels de winter door
Vogels vinden in de herfst en winter minder voedsel. Hang vetbollen of voedersilo’s op en zorg voor schuilplekken in struiken of hagen. Ook een vogelbad of drinkbak is waardevol. Met deze kleine ingrepen maak je jouw herfst tuin tot een veilige plek voor vogels.
7. Leg een takkenril aan
In plaats van snoeihout af te voeren, kun je een takkenril maken. Dit is een stapel van takken die fungeert als schuilplaats voor egels, insecten en kleine vogels. Een prachtige manier om biodiversiteit te vergroten en restmateriaal slim te gebruiken in je herfst tuin. Ook andere dieren profiteren hiervan. Egels vinden er een veilige overwinteringsplek, kikkers en padden gebruiken de vochtige hoeken als schuilplaats en kleine zoogdieren vinden er beschutting. Zo maak je van jouw herfst tuin een echt toevluchtsoord voor allerlei dieren.
8. Denk aan de insecten
Laat stukken tuin bewust wat rommelig: met bladeren, takjes of oude bloemenstengels. Insecten gebruiken deze als overwinteringsplek. Je kunt ook een insectenhotel plaatsen. Zo draag je bij aan een gezonde balans in je herfst tuin.
9. Bespaar water en energie
Koppel een regenton aan je regenpijp om water op te vangen. Ook in de herfst kun je zo gratis water verzamelen voor droge periodes. Zorg dat pompen of vijverinstallaties energiezuinig zijn of zet ze uit als dat kan. Kleine ingrepen die bijdragen aan een duurzame herfst tuin.
10. Maak een plan voor volgend jaar
De herfst is een goed moment om terug te kijken: wat ging goed in je tuin, en wat kan duurzamer of biodiverser? Maak aantekeningen en bedenk alvast plannen voor de lente. Door in de herfst tuin vooruit te kijken, werk je stap voor stap aan een toekomstbestendige buitenruimte.
Jouw duurzame herfst tuin
Met deze tips maak je van jouw herfst tuin een plek waar natuur en mens samen floreren. Door bladeren te laten liggen, compost te maken, biologische bloembollen te planten en ruimte te geven aan vogels en insecten, draag je bij aan een gezonde en levendige tuin. Duurzame keuzes beginnen klein en jouw herfst tuin is daar het perfecte voorbeeld van.
Meer groene tips?
- Niet alles wat groeit is groen: is een moestuin duurzaam?
- De kleine stapjes cursus (10): ga voor een duurzame tuin
- Duurzame keuzes voor de barbecue
- 20 tips voor een duurzamer wonen in een huurhuis
- Hoe start je met composteren met een Bokashi emmer?
- Hoe start je met het verduurzamen van je huis?
In dit artikel staan affiliate links. Als je via één van deze links een aankoop doet, ontvang ik een (meestal kleine) commissie van de verkoper, terwijl het jou niets extra kost. Maar denk aan het milieu en je portemonnee; koop alleen iets als je het nodig hebt!
Foto klaprozen door Angele Kamp, herfstbladeren via Yoksel Zok
