Boek review: Niemand wil ze hebben
Dit boek is voor iedereen die het (nationale) gesprek over vluchtelingen beter wil kunnen begrijpen en duiden. Er wordt immers zoveel vanuit de onderbuik gezegd en geschreven dat het niet makkelijk is te begrijpen waar het echt om gaat. In Niemand wil ze hebben legt auteur Linda Polman verrassend helder de ontwikkeling van het Europese vluchtelingenbeleid sinds 1938 uit. De reis gaat van Evian naar naoorlogse kampen in West-Europa voor vluchtelingen vanachter het ijzeren gordijn, via de ‘veilige enclaves’ op het Balkan in de jaren negentig, naar de megavluchtelingenkampen op het Afrikaanse continent. De reis eindigt op het Griekse Lesbos, het epicentrum van de – ten tijde van het schrijven van het boek – grootste vluchtelingencrisis sinds 1938. Wil je het vluchtelingendebat begrijpen en duiden? Lees dan vooral dit boek en je zult er – eerlijk is eerlijk – meer van begrijpen dan je soms lief is.
‘Het boek Niemand wil ze hebben is een onthullend en confronterend boek over de houding van Europa ten opzichte van vluchtelingen. Na het lezen van dit boek zal je de landelijke discussie over asielzoekers met totaal andere ogen bezien.’ – Alfred Slomp
Journalist en schrijver Linda Polman
Linda Polman (1958) is journalist en schrijft onder andere voor de Volkskrant, NRC Handelsblad, the Guardian en The Times. Ze is auteur van meerdere boeken, waaronder ‘k Zag twee beren (over de achterkant van vredesmissies) en De crisiskaravaan (over de achterkant van de noodindustrie).
Parallellen met de tweede wereldoorlog
Het meest indrukwekkende in het boek Niemand wil ze hebben is misschien wel de vergelijking met de Tweede Wereldoorlog. Want ook toen had Europa een vluchtelingenprobleem: namelijk de Joden. Niemand wilde namelijk de Joden uit Duitsland hebben, wat Hitler prachtig vond. Van hem mochten de Joden graag emigreren, maar in de jaren dertig wilde niemand ze hebben. Europese landen excuseerde zich. Frankrijk was bang dat er Trojaanse paarden tussen de joodse vluchtelingenstromen zouden zitten en een Canadese afgevaardigde stelde dat het goed zou zijn als de Joden een periode van nederigheid en gebed in acht zouden nemen om een antwoord te vinden op de vraag waarom ze zo impopulair waren. Na de kristalnacht in 1928 probeerden tienduizenden Joden Duitsland te ontvluchten. Ze smeekten Nederlandse grenswachten letterlijk op hun knieën om het land binnen te mogen, maar we duwden er uiteindelijk 33.000 terug en lieten er slechts 7000 binnen.
Geverfde barakken
Linda Polman legt meer parallellen met de Tweede Wereldoorlog. Zo vertelt ze het verhaal van het internationale Rode Kruis dat in 1944 het kamp Theresienstadt bezocht, het doorgangskamp voor Joden naar Auschwitz. Ik heb het zelf ooit bezocht, vreselijke verhalen hoorde ik daar. De schotgaten zaten nog in de muur. Maar toen het Rode Kruis er kwam, zag het er prachtig uit. Bloemperken waren aangelegd, barakken geverfd en welkomstliedjes ingestudeerd. Voor het bezoek waren de deportaties geïntensiveerd, waardoor de overbevolking minder in het oog zou lopen. Na afloop produceerde het Rode Kruis een lovend rapport over de omstandigheden in Theresienstadt. In 1944! Het meest bijzondere en actuele van het boek? Na de oorlog wilde nog steeds niemand de Joden hebben. Tot jaren na de oorlog werden Joden opgeborgen in vluchtelingenkampen, die soms verdacht veel op kampen uit de Tweede Wereldoorlog leken. Het Joodse probleem werd pas opgelost met de oprichting van de staat Israël. De Britten wisten niet hoe snel ze Israël moesten verlaten, we gaven Palestina gewoon aan de Joden. En we weten allemaal welke gevolgen dat tegenwoordig heeft.
Schaamte
Niemand wil ze hebben is een confronterend boek om te lezen. Zo gaat het bijvoorbeeld over wat het Westen allemaal doet om vluchtelingen buiten te houden. Want vluchtelingen worden, toegekeken of heimelijk gesteund door de vluchtelingenorganisatie UNHCR, uitgehongerd in kampen om mensen te dwingen terug te keren naar hun geboorteland waar het nog steeds oorlog is. En Europa geeft dictators en militaire regimes miljarden om vluchtelingen vast te houden onder leefomstandigheden waar je dieren nog niet in zou willen houden. In zinderend hete woestijnen staan reusachtige vluchtelingenkampen waar ziektes en honger welig tieren. Er staat geen hek eromheen, want omringd door honderden kilometers woestijn kan niemand een kant op. Of neem de Turkse muur, gebouwd ten tijde van de Turkije deal, tussen Turkije en Syrië die honderden kilometers lang is en waar machinegeweren op staan met sensoren en die automatisch beginnen te schieten wanneer Syrische vluchtelingen de grens naderen.
Lucratieve wapenindustrie
Een van mijn meest verdrietige lessen uit het boek is dat Europa vanaf de eeuwwisseling naar schatting voor meer dan 100 miljard aan wapens naar het Midden-Oosten en Afrika heeft getransporteerd (deze cijfers zijn uit 2019, toen het boek uit kwam). Deze wapens worden gebruikt en hergebruikt in conflicten die miljoenen vluchtelingen veroorzaken. Diezelfde wapenindustrie verdient vervolgens aan de mensen die vluchten voor Europese kogels door de techniek voor bewaking van grenzen en detentiecentra te leveren.
Boek review: Niemand wil ze hebben
Kortom, Niemand wil ze hebben is een confronterend en eerlijk boek. En heel indrukwekkend om te lezen. Vind je dit een confronterend boekverslag? Dat is het zeker, maar wel de realiteit waarin we leven en ondanks dat het boek in 2019 is geschreven, is het actueler dan ooit. Ben je geïnteresseerd geraakt? Lees dan vooral het boek Niemand wil ze hebben.
Wil je Alfred dit boek persoonlijk horen bespreken? Luister dan naar aflevering 32 van de podcast Groene Mafkezen: Luister hier via Spotify of Apple Podcast.
Meer boekentips?
- Hamburgers in het paradijs, voedsel in tijden van schaarste en overvloed
- Dit gebeurt er als je duurzaam gaat leven
- Waarom iedereen altijd gelijk heeft
In dit artikel staan affiliate links. Als je via één van deze links een aankoop doet, ontvangt DuurzameKeuzes een (meestal kleine) commissie van de verkoper, terwijl het jou niets extra kost.
Herenboeren
Herenboeren
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!