Niet alles wat groeit is groen: is een moestuin duurzaam?
Het kweken van onze eigen groenten, fruit en kruiden heeft de laatste jaren enorm veel toegewijde fans gekregen. Velen vinden een moestuin passen bij een milieuvriendelijker leven. Maar is een moestuin wel zo duurzaam als we denken? In dit artikel duiken we dieper in op deze kwestie en analyseren we de impact van moestuinieren op het milieu en ons dagelijks leven. Is een moestuin duurzaam?
Moestuinieren: duurzaam of niet?
Moestuinieren wordt vaak geprezen om zijn bijdrage aan zelfvoorzienend leven en het verminderen van voedselkilometers. Bovendien heeft het veel voordelen om je eigen voedsel te verbouwen in je tuin, op je balkon of in een (volks)moestuin. Daarom zien veel mensen het hebben van een eigen moestuin dan ook als duurzaam. Echter, onder de oppervlakte zijn er aspecten aan het zelf verbouwen van groenten en kruiden die de duurzaamheid van moestuinieren in twijfel trekken. Hieronder duiken we dieper in de kwestie om tot op de bodem (pun intended!) uit te zoeken hoe milieuvriendelijk moestuinieren nu eigenlijk is!
Watergebruik in de moestuin
Of je nou een klein tuintje hebt, of een enorme moestuin, het laten groeien van fruit, groenten en kruiden vereist water, vooral in de steeds droger wordende zomers. Als je gebruik maakt van kraanwater om je tuintje water te geven, draagt je moestuin bij aan de belasting van de lokale watervoorraden, vooral in hete zomers. Water gebruiken dat je opvangt in een regenton of grote watersysteem, is daarom een duurzamer keuze. Maar regenwateropvangsystemen vereisen materialen en energie voor installatie. Probeer waar je kan te kiezen voor bestaande (tweedehands) materialen. Om zuinig te zijn met water heb je gelukkig ook genoeg mogelijkheden: zorg voor een laagje mulch rond je planten, geef je planten zoveel mogelijk water in de vroege ochtend voordat het warm is of in de avond, en zorg ook dat je meer water geeft dan nodig is.
Zorg voor de bodem
Bij (intensieve) moestuinbouw is het belangrijk dat er voldoende rotatie is tussen verschillende gewassen en dat de bodem rustperiodes krijgt. Maar omdat moestuinieren vaak in de eigen achtertuin gebeurt is dit door gebrek aan ruimte niet altijd gemakkelijk. Daardoor kan moestuinieren leiden tot degradatie van de bodem en uitputting van voedingsstoffen en erosie. Daardoor kan de vruchtbaarheid van de bodem afnemen, wat natuurlijk alles behalve duurzaam is helaas. Door gebruik je maken van (zelfgemaakte) compost of bokashi voorkom je het gebruik van kunstmest, waardoor de bodemstructuur verbetert, voedingsstoffen aangevuld worden en water vastgehouden. Op die manier kun je de impact op het milieu verkleinen.
Turfvrije grond
Wat veel mensen niet weten, is dat de meeste tuingrond of potgrond vol zit met turf en dat dit een probleem is voor het milieu. Turfwinning draagt bij aan de degradatie van oeroude veengebieden, verlies van biodiversiteit, koolstofuitstoot en habitatvernietiging. Als je gaat moestuinieren is het daarom belangrijk om te kiezen voor turfvrije grond om waardevolle ecosystemen elders te behouden. Ga daarom op zoek naar turfvrije alternatieven in tuincentra en online.
Voedselkilometers
Hoewel vaak wordt gedacht dat moestuinieren zorgt voor minder voedselkilometers, is dat helaas niet altijd waar. Als je zelf tuinder bent zul je toch zaden, planten en materialen nodig hebben. Dit zorgt ervoor, zo hebben onderzoekers uitgerekend, dat de impact hiervan zelfs zes keer (!) zo hoog is dan wanneer je je voedsel uit de supermarkt zou halen. Dat maakt de impact veel en veel groter dan veel mensen met een moestuin kunnen voorstellen. Toch kun je als kleine moestuinder heus wel duurzame keuzes maken. Gebruik bij voorkeur gerecyclede materialen of materialen die je al hebt voor het maken van verhoogde bedden, kweekmaterialen, je eigen tuinkas of plantenbakken. En gebruik je materialen zo lang mogelijk: repareer het als het kapot is en haal het maximale uit je gereedschap door het goed te onderhouden. Bovendien kun je zaden halen bij een lokale winkel of teler (op de fiets!) om transportkilometers te voorkomen, of ruil met andere moestuinder in je omgeving.
Meststoffen en onkruidverdelgers
Veel mensen met een moestuin zullen proberen dit milieuvriendelijk te doen, maar duurzame keuzes zijn niet voor iedereen duidelijk. Niet alles wat groen is, is duurzaam. Sommige tuinders vertrouwen op pesticiden en onkruidverdelgers om plagen te voorkomen, onkruid te bestrijden en hun opbrengst te vergroten. Ook het gebruik van (kunst) mest moet met zorg worden gedaan om de impact op het milieu zo laag mogelijk te houden. Door gifvrij te moestuinieren en zuinig te zijn met het gebruik van mest, draag je bij aan een gezonde bodem en een schoon milieu.
Minder voedselverspilling
Na alle mogelijk nadelen van moestuinieren, zou je de voordelen bijna niet meer zien. Maar die zijn er zeker ook! Wanneer je je eigen groenten kweekt, heb je controle over de hoeveelheid die je oogst. Bovendien heb je hard gewerkt voor je oogst, waardoor je er zuinig mee omgaat. Dit betekent dat je precies plukt wat je nodig hebt, waardoor de kans op voedselverspilling wordt verminderd. En als je teveel van je product hebt, kun je ze delen met familie, vrienden of buren, of ze zelfs bewaren door te conserveren of in te vriezen voor later gebruik.
Biodiversiteit
In alle verstening en grijze woestijnen van de stad kan de populariteit van de moestuin zorgen voor nieuwe biodiversiteit in dorp en steden. Door het kweken van verschillende planten, trek je verschillende insecten, vogels en andere dieren aan die bijdragen aan een gezond ecosysteem. Bovendien kan je moestuin dienen als habitat voor nuttige insecten zoals bijen en vlinders, die essentieel zijn voor bestuiving en het behoud van natuur. En verder draagt je een groene omgeving en moestuinieren zelf er bewezen aan bij dat mensen gezonder en gelukkiger zijn.
Bewustwording en community
Het onderhouden van een moestuin heeft ervoor gezorgd dat ik me veel meer heb verdiept in planten, natuur en biodiversiteit. Deze kans voor bewustwording op gebied van natuur, duurzaam leven en milieu heeft me veel gebracht. En ook onze kinderen worden door het moestuinieren veel meer getrokken bij waar ons voedsel vandaan komt, hoe het wordt verbouwd en welke impact onze keuzes hebben op het milieu. Bovendien merk ik dat ook anderen in onze omgeving geinspireerd zijn om ook zelf groenten en fruit te verbouwen. Door deze bewustwording en de manier waarop voedsel verbouwen een sociale bezigheid wordt, kan een moestuin, hoe klein ook, een krachtige instrument zijn voor positieve verandering en duurzaamheid.
Is een moestuin duurzaam?
Is moestuinieren duurzaam? De conclusief is dat er veel aspecten van moestuinieren zijn die niet duurzaam (kunnen) zijn, zoals het gebruik van pesticiden en kunstmeststoffen, het waterverbruik en het transport en materialen die nodig zijn voor de moestuin. Het is daarom belangrijk om bewust te zijn van deze aspecten en bewust duurzame keuzes te maken als je een moestuin hebt. Moestuinieren heeft namelijk ook duurzame voordelen door voedselverspilling te verminderen, biodiversiteit te ondersteunen en bewustwording te bevorderen, kunnen moestuinen een positieve bijdrage leveren aan een groenere en meer duurzame toekomst.
Heb jij een moestuin? Hoe maak jij duurzame keuzes in je moestuin?
Meer lezen?
Het is ook eigenlijk nooit goed wat je doet, als ik zie hoe vaak er voedsel uit de winkel terug geroepen wordt vanwege veiligheid dat is schrikbarend en verder geloof ik geen klap van dit verhaal omdat als ik koolzaad koop heb je in een zakje 150 zaden, prei, wortels en uien 300 zaden de enige moeilijkheid is dat ik met mijn tuin niet meer zo nodig naar de winkel hoef en dan heb ik voor 20 euro ingekocht bij de Lidl of iets meer bij een plaatselijke tuincentrum.
Echt een broodje aap verhaal
Hi Esther, dankjewel voor je reactie. Welke deel van het verhaal geloof je niet? Doe je op het onderzoek van Scientias? Of op een van mijn argumenten?