Wat is de circulaire economie en hoe kun je zelf bijdragen?
Mascha Bongenaar
16 maart 2025
We horen steeds vaker de term ‘circulaire economie’ voorbij komen, als alternatief voor ons huidige systeem. Maar wat betekent het precies, en waarom is het zo belangrijk? In dit artikel geven we een duidelijke uitleg over de circulaire economie en laten we zien hoe jij hier zelf aan kunt bijdragen. We bespreken eerst hoe ons huidige economische model werkt en waarom dit niet houdbaar is. Daarna leggen we uit hoe de circulaire economie dit probleem oplost met praktische voorbeelden. Tot slot geven we je concrete tips om in je dagelijks leven duurzamere keuzes te maken. Of je nu bewust wilt consumeren, wilt leren recyclen of bedrijven wilt steunen die circulair werken – je ontdekt hier hoe je op een toegankelijke manier impact kunt maken.
De uitdaging: waarom we de cirkel rond moeten maken
Misschien heb je er nog niet eerder over nagedacht, maar onze huidige economie werkt grotendeels volgens een lineair model. Dat betekent dat we grondstoffen uit de natuur halen, er producten van maken, deze producten gebruiken en ze daarna weggooien. We noemen dit ook wel een ’take-make-waste’-economie genoemd. Denk bijvoorbeeld aan een plastic flesje water: olie wordt gewonnen om plastic te maken, het flesje wordt geproduceerd, je drinkt het water op en gooit het flesje vervolgens in de prullenbak. In dit systeem worden waardevolle grondstoffen maar één keer gebruikt, waarna ze vaak als afval eindigen. Dit leidt tot uitputting van natuurlijke hulpbronnen, vervuiling en een groeiende afvalberg. We moeten het dus anders gaan doen en wel circulair.
Circulaire economie: hoe werkt dat?
De circulaire economie is een alternatief voor het verspillende lineaire model. In plaats van producten en materialen weg te gooien, proberen we ze opnieuw te gebruiken, te repareren of te recyclen. Zo blijven grondstoffen langer in omloop en verminderen we de druk op het milieu. Denk aan hetzelfde plastic flesje dat wordt ingeleverd, gereinigd en opnieuw gevuld, of waarvan het materiaal wordt gerecycled tot een nieuw flesje. Hierdoor is er minder nieuwe olie nodig en blijft er minder plastic afval over in de natuur. Een ander voorbeeld is een spijkerbroek. In een lineaire economie gooi je hem na een paar jaar weg, terwijl in een circulair systeem het katoen wordt hergebruikt, de stof wordt gerepareerd of de broek wordt doorverkocht via een tweedehandswinkel. Ook fabrikanten kunnen bijdragen door producten te ontwerpen die langer meegaan en makkelijker te repareren zijn, zoals modulaire smartphones waarbij je een kapot scherm of batterij eenvoudig vervangt.
Hoe kun je bijdragen aan de circulaire economie?
Oke, je weet nu wat de circulaire economie is. Maar hoe kun je zelf je steentje bijdragen? Het goede nieuws: je hoeft geen expert te zijn om zelf ook de circulaire economie te ondersteunen. Hier zijn enkele praktische manieren waarop je kunt helpen:
1. Koop bewust en kies voor duurzame producten
Heb je iets nieuws nodig? Kies dan voor producten die zijn gemaakt van gerecyclede materialen, een lange levensduur hebben en repareerbaar zijn. Vind je het lastig? Zoek naar keurmerken zoals Cradle to Cradle of het EU Ecolabel die je helpen bij het maken van een verantwoorde keuze.
2. Hergebruik en repareer
Als er iets kapot gaat, wil dat niet meteen zeggen dat het niet meer bruikbaar is. Kijk eerst of je je kapotte spullen kunt (laten) repareren. Veel steden hebben Repair Cafés waar vrijwilligers je helpen om kapotte apparaten, kleding en meubels een tweede leven te geven. Of ga zelf aan de slag met behulp van YouTube of een vriend of familielid die handig is.
3. Koop tweedehands of deel met anderen
Er zijn al zoveel spullen op de wereld dat het vaak niet nodig is iets nieuws te kopen. Door tweedehands te kopen via platforms zoals Marktplaats of Vinted, verleng je de levensduur van producten die anderen niet meer gebruiken. Ook het lenen of delen van spullen met anderen, zorgt ervoor dat er minder nieuwe spullen hoeven worden gemaakt en minder op de afvalberg belanden. Daarnaast kun je spullen delen via initiatieven zoals Peerby, waar je bijvoorbeeld gereedschap kunt lenen in plaats van nieuw te kopen.
4. Minimaliseer afval en recycle correct
Als je er in de winkel voor kiest om minder verpakkingen te kopen, zorg je er rechtstreeks voor dat je minder afval maakt. Lees eens onze tips voor plasticvrij boodschappen doen. Als je toch afval maakt, is het belangrijk om je afval correct te scheiden, zodat materialen opnieuw gebruikt kunnen worden. Wist je bijvoorbeeld dat een gerecyclede aluminium frisdrankblikje al binnen 60 dagen weer als nieuw blikje in de winkel kan liggen? Heb je hulp nodig thuis een goed recyclestation te maken? Lees onze tips.
5. Steun bedrijven die circulair werken
Steeds meer bedrijven omarmen de circulaire economie. Van kledingmerken die oude kleding inzamelen, voedselfabrikanten die resten omzetten in lekkere nieuwe producten tot meubelfabrikanten die producten modulair ontwerpen.
Voorbeelden van circulaire producten en fabrikanten:
- NoWasteArmy verkoopt boxen lekkere producten tegen voedselverspilling
- Wasted bier van de 7Deugden van oud brood
- Zeeman die tweedehands kleding in hun winkels verkoopt
- MudJeans maakt de eerste circulaire spijkerbroek
- Roetz die fietsen maakt van hergebruikte onderdelen
- Rescued met hergebruikte interieurartikelen
- VerdraaidGoed is een samenwerkingsverband van meerdere circulaire verkopers
Maar ook je lokale kringloopwinkel, vintageshop en natuurlijk je bibliotheek zijn volop bezig met de circulaire economie. Door bewust te kiezen waar je je geld uitgeeft, stimuleer je duurzame innovatie.
Circulair denken als de norm
De overgang naar een circulaire economie vraagt vooral om een nieuwe mindset: van bezitten naar gebruiken, van weggooien naar hergebruiken. Je hoeft niet meteen alles anders te doen, maar ook met kleine stappen draag jij bij aan een circulaire economie.
Meer lezen?
- Duurzaam leven: tips voor effectief repareren
- Een jaar lang niets nieuws! Hoe kom je dan aan deze 10 dingen?
- Duurzaam spelen met Lego door Legotheek Bricksaholic
Foto’s door No Waste Army, Julietta Watson en Jas Min
